Organisaties richten zich maar al te vaak op productiviteit op de korte termijn. Ze willen
snel resultaten en laten zich verleiden tot snel dat fijne gevoel. Bij het
succes op langere termijn staan ze niet lang stil. Het is niet altijd makkelijk
om te denken en handelen naar het succes op de lange termijn. Vaak is die weg
een stuk lastiger en daarmee is er niet meteen dat fijne gevoel. Hoe komt het
dat we geneigd zijn keuzes te maken die ons op korte termijn een fijn gevoel
geven? En is het mogelijk om dit te veranderen?

In ons dagelijks leven word je continue blootgesteld aan
prikkels. Deze prikkels verleiden je soms tot gedrag waarvan je diep vanbinnen
weet dat het op langere termijn niet goed voor je gaat zijn. Je kiest er
bijvoorbeeld voor om veel alcohol te drinken. Je hebt een enorme rotdag gehad
en je wilt je gewoon even beter voelen en nergens aan denken. Dat je morgen een
enorme kater hebt en dat het niet echt gezond voor je is weet je wel, maar toch
drink je. Toegeven aan deze verleiding komt omdat je gaat voor het korte-termijn-genot.
De oudste, lagere delen van je brein zijn ingesteld op het zo snel mogelijk
vervullen van doelen. Je doel op dat moment is om je beter te voelen. Vroeger
was het nodig om je doelen snel te vervullen. Dit was om te kunnen overleven.
Maar in de moderne wereld van nu niet meer. Bovendien vermijden deze
hersendelen graag pijn en door alcohol te drinken verdoof je de pijn. Door het
trainen van je executieve brein word je sterker om de prikkels te weerstaan. Je
kunt je hierdoor beter focussen en daarmee bereik je sneller je echte doelen.
Als je gefocust bent, kun je namelijk beter keuzes maken.

Het executieve brein, ook wel CEO-brein genoemd, bestaat
uit de prefrontale hersenschors. Op gebied van revolutie is dit deel van de
hersenen het meest recent ontwikkeld. Vaardigheden die bij het executieve brein
passen zijn onder andere emoties reguleren, het vermogen je aan te passen aan
veranderingen, langetermijnvisie, dingen organiseren en dingen kunnen plannen,
het belang van anderen voor ogen houden (prosociaal gedrag) en een reëel
zelfbeeld te vormen. Dit deel van de hersenen is gericht op de langere termijn.
Hoe beter dit deel ontwikkeld is, hoe beter je dus in staat bent om keuzes te
maken die goed zijn op de lange termijn. Het trainen van het executieve brein
helpt je verleidingen te weerstaan en om gefocust te blijven.

Iedereen heeft een
marshmallow

Hoe lastig we het vinden verleidingen te weerstaan en te kiezen
voor de lange termijn, blijkt uit The Marshmallow Test. In dit experiment krijgen
kinderen een marshmallow aangeboden. Een mevrouw vertelt de kinderen dat ze
even weggaat en als het lukt om de marshmallow niet op te eten ze er nog een
krijgen. Hieronder is het filmpje te zien.

https://www.youtube.com/watch?v=QX_oy9614HQ

Hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn stelt
dat we allemaal één of meerdere ‘marshmallows’ hebben, bijvoorbeeld de eerder
genoemde alcoholinname. Andere ‘marshmallows’ die sommige mensen moeilijk kunnen
weerstaan zijn bijvoorbeeld chocola, koopjes, drugs en gokken. Ze ondermijnen onze lange
termijn doelen.

Sitskoorn: ”Veel
mensen hebben het gevoel dat ze een speelbal zijn van de omstandigheden. Ze
realiseren zich niet of onvoldoende dat ze daar zelf wat aan kunnen doen. Je
kunt bijvoorbeeld zelf besluiten niet vaker dan twee keer per dag je mail te
lezen, je social media uit te zetten, te gaan sporten en op tijd naar bed te
gaan. Maar in plaats daarvan kiezen we er vaak voor om ’s avonds door te
werken, altijd direct te reageren op mail en andere berichten. Het zijn de
lagere hersenstructuren die roepen: als je nu doorwerkt dan krijg je die
promotie. Of dan lig je beter in de groep. Terwijl door dat gedrag de kwaliteit
van je werk achteruit holt en je zelf de grip op je leven verliest.”

Zoals gezegd is ons executieve brein te trainen. Het
belangrijkste is dat het stimulus responspatroon doorbroken wordt. Ofwel dat
dingen bewust gedaan worden in plaats van dat er niet bij nagedacht wordt. Dat
er veranderingen doorgevoerd worden. Wanneer er bijvoorbeeld iets fout gaat in
een bedrijf, is er de tijd erna veel extra aandacht voor het ontstaan van de
fout. Denk aan aangepaste of verscherpte controles en maatregelen. Maar wanneer
de tijd verstrijkt verdwijnt de extra aandacht en al snel vervalt iedereen in
het oude patroon en wordt dezelfde of een soortgelijke fout waarschijnlijk weer
gemaakt.

De EFFECT-methode

Sitskoorn maakt voor het trainen gebruik van de
EFFECT-methode. EFFECT staat voor: Enriched environment, Flow focus, Fixed
sleep pattern, Exercise, Connect today and tomorrow, Time. Kort samengevat is
het belangrijk dat je je omgeving verrijkt. Stel jezelf bloot aan nieuwe
ervaringen en kom af en toe uit je comfortzone. Richt je op het hier en nu,
bijvoorbeeld door meditatie. Ontdek de kracht van slapen en bewegen. Maak de
toekomst vandaag en gun jezelf tijd om dit alles te bereiken.

“Houd bij alle veranderingen altijd de T van Time in de
gaten”, adviseert Sitskoorn. “Je verandert gedrag niet van vandaag op morgen.
Het vergt training en doorzettingsvermogen. Help elkaar om een terugval te
voorkomen. En blijf gericht op je nieuwe doelen. Zodra je je organisatie weer
gaat sturen op productiviteit en korte termijn output, gaat het mis.”